یا ترس از جاماندن FOMO

_ همه دوستام مهاجرت کردن فقط من موندم😒

_ همه دخترخاله هام ازدواج کردن فقط من موندم😮‍💨

_ همه همکلاسی هام کریپتو خریدن فقط من موندم🫩

و ده ها "فقط من موندم" دیگه...

 FOMO (Fear Of MissingOut) یا ترس از جاماندن

ترس از جا ماندن، احساسیه که از مقایسه خود با دیگران و تصور اینکه آن‌ها زندگی بهتر، موفق‌تر یا هیجان‌انگیزتری دارند، ناشی میشه. این حس اگرچه حسی شناخته شده و قدیمه ولی در دنیای مدرن، به‌ویژه با گسترش شبکه‌های اجتماعی، شدت گرفته. تصاویر و داستان‌هایی که افراد در اینستاگرام، توییتر یا سایر پلتفرم‌ها به اشتراک می‌ذارن، اغلب تصویری روتوش شده و گزینشی از زندگی‌ اونها ارائه می‌ده که می‌تواند در دیگران احساس کمبود، حسادت و ترس از جاماندگی ایجاد کنه.

  FOMO باعث میشه یک حس اضطرار و بیقراری در فرد ایجاد بشه که تا وقتی به اون چیزهایی که بقیه دارند نرسه آروم نمیگیره. 

این نشخوارهای ذهنی میتونن زندگی آدم رو مثل خوره بخورن و با اضطراب و حسرتی که ایجاد میکنن بر افکار ما تاثیر بذارن و باعث تصمیماتی تکانشی بشن که معمولا ضررشون بیشتر از منفعتشونه!

این احساس که "مرغ همسایه غازه" باعث میشه فرد مسیر زندگیش و گم کنه و چشم و گوش بسته و بیقرار به دنبال سرابی که حتی معلوم نیست براش مناسب باشه به راه بیوفته. عدم رضایت به داشته ها و حسادت به آنچه بقیه دارند باعث میشه ، شخص مثل برگی در باد هر روز به سویی بره. 

_ یک روز میخواد مهاجرت کنه چون همه هم دانشگاهیاش رفتن و میزنه زیر هرچی که تاحالا ساخته. 

_ فرداش میخواد وارد بازار کریپتو بشه چون همه بچه محلاش زدن تو اینکار و همه اندوخته اش و میبازه 

_ و روز دیگه میخواد ازدواج کنه چون تنها مجرد تو فامیله! 

ایا منطقی نیست که بگیم اگر همه کاری را انجام می‌دن یا به چیزی گرایش دارن ، این به معنای اون نیست که کار درست اونه و ما هم باید همون کار را انجام بدیم؟

وقتی FOMO بر تصمیمات ما در زندگی سایه بندازه، حس اضطرار و اجبار به انجام آن کار باعث می‌شد تصمیمات ما منطقی و فکر شده نبوده و بیشتر احساسی و تکانشی باشن  و به دنبال آن، نتیجه نامطلوب بعدی حس بد مارا بیشتر هم بکند.

هرچی درجه FOMO در زندگی کسی بالاتر باشه احتمال تصمیمات احساسی و خطا و پشیمانی بعدش بیشتره.

ترس از جا ماندن همینطور ریشه در یک پدیده دیگه روان‌شناختی داره و اون اینه که؛ 

گزش باخت ها، قویتر از لذت بردهاست

Loss Aversion یا زیان_گزش یک حس بسیار قوی و شناخته شده است که در اون حسرت و گزش اونچه نداریم یا میبازیم بیشتر از اون چیزیه که داریم یا می بریم.

زیان_گزش  اگرچه می‌تواند گاهی انگیزه تلاش برای جبران باشد ولی بیشتر سرچشمه احساسات بد در فرده. مثل اون چیزی که در FOMO به فرد دست میده؛

اون چیزی که من ندارم و بقیه دارن خیلی مهمتر از چیزاییه که من دارم! پس باید به هر قیمتی من هم به اون چیزا برسم. به هر قیمتی ! 

FOMO همینطور باعث قدرتمند شدن اثر گله ای یا Herd effect میشود؛ چون مرغ همسایه را غاز میکنه و مارا به تقلید کورکورانه از دیگران وا میداره بدون اینکه سبک سنگین کرده باشیم و ببینیم آیا این واقعا همون چیزیه که ما میخوایم. 

مثلا

مهاجرت به دلیل FOMO: فرض کنید سارا می‌بیند که دوستانش به خارج از کشور مهاجرت کردن و در شبکه‌های اجتماعی از زندگی جدیدشان پست می‌ذارن. او بدون درنظرگرفتن شرایط مالی، شغلی یا علایق شخصی خودش یا حتی چیزهایی که در ایران ساخته، تصمیم به مهاجرت می‌گیره. آنچه در ایران داره رو ناکافی تلقی میکنه و رها میکنه و میره. پس از مهاجرت، با چالش‌هایی مثل دوری از خانواده، مشکلات مالی یا عدم تطابق با فرهنگ جدید مواجه می‌شه و حسرت زندگی قبلیش و داشته هاش رو در ایران را می‌خوره. داشته هایی که کس دیگه ای برشون داشته و ازشون یه زندگی ایده آل ساخته.

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی: احمد می‌بیند که همکلاسی‌هاش در مورد سودهای کلان از خرید بیت‌کوین صحبت می‌کنن. او بدون دانش کافی و صرفاً به دلیل ترس از جا ماندن از این خان پر نعمتی که دوستاش سرش نشستن ، تمام پس‌اندازش رو که در تولید به دست آورده وارد بازار می‌کند. وقتی بعد از این تصمیم تکانشی، بازار سقوط می‌کند،  سرمایه‌اش را از دست می‌دهد، و حالا باید با  احساس سرخوردگی و افسردگی دست و پنجه نرم کنه.

ازدواج تحت فشار اجتماعی: نگار، 30 ساله، می‌بینه که همه دوستانش ازدواج کردن و در شبکه‌های اجتماعی عکس‌های عروسی یا زندگی مشترکشان را به اشتراک می‌ذارن. او به دلیل ترس از «تنها ماندن» با اولین فردی که حتی شناخت کافی از او  نداره و با معیارهاش فاصله زیادی داره ازدواج می‌کنه و بعداً با مشکلات عاطفی و خانوادگی مواجه می‌شه. طلاق میگیره و حالت باید علاوه بر تنهایی با حسرت عمری که با اون فرد تلف کرد و خاطرات ناخوشایندش کلنجار بره!

راه‌های مقابله با FOMO

تمرکز بر اهداف شخصی: بهتره به جای مقایسه بیجای خود با دیگران، پیشرفت خودتان را نسبت به گذشته خودتون ارزیابی کنین‌ 

مثال: اگر دوست دارید مهاجرت کنید، ابتدا تحقیق کنید که آیا این تصمیم با ارزش‌ها و شرایط زندگی شما هم‌خوانی داره یا خیر. اگر میخواین ازدواج کنید، اول از همه خیر و صلاح خودتون رو در نظر بگیرند 

تجدید نظر در نگاه به شبکه‌های اجتماعی: اگر شبکه های اجتماعی باعث ایجاد FOMO در شما میشن در دید خود تجدید نظر کنین.

 محتواهای غیرواقعی و روتوش شده دیگران را با زندگی واقعی خودتون مقایسه نکنین. به جاش افرادی را دنبال کنید که الهام‌بخش و مثبت هستن.

مثال: اگر دیدن پست‌های لوکس دوستاتون باعث ایجاد حس حسادت می‌شن، می‌توانید موقتاً آن‌ها را آنفالو یا میوت کنید.

تمرین ذهن‌آگاهی (Mindfulness):تکنیک‌های ذهن‌آگاهی مثل مدیتیشن یا journaling به شما کمک می‌کنه روی لحظه حال تمرکز کنید و از نشخوار ذهنی درباره آنچه دیگران دارن، فاصله بگیرین.

تقویت خودآگاهی:از خودتون بپرسید: «آیا این تصمیم رو برای خودم می‌گیرم یا برای هم‌رنگ شدن با دیگران؟» این سؤال به شما کمک می‌کنه تصمیمات منطقی‌تر بگیرین.

مثال: قبل از سرمایه‌گذاری در چیزی مثل کریپتو، از خود بپرسین آیا دانش کافی دارین یا صرفاً به دلیل هیجان دیگران وسوسه شدین.

پذیرش زیان‌گزش و مدیریت آن:بپذیرید که از دست دادن برخی فرصت‌ها طبیعیه و قرار نیست هر کاری بقیه میکنن شما هم اون رو تجربه کنین. به جای تمرکز روی آنچه از دست داده‌اید، روی فرصت‌هایی که پیش رو دارید تمرکز کنید.

مثال: اگر دوستانتان به سفری لوکس رفتن و شما بودجه کافی ندارید، به جای حسرت، یک فعالیت در محدوده بودجه خودتون برنامه ریزی کنین. 

ایجاد ارتباطات واقعی:به جای مقایسه خود با تصاویر شبکه‌های اجتماعی، با دوستاتون گفت‌وگوهای واقعی داشته باشین. مطمئن باشین مردم تا بتونن شکست ها و ضعفهاشون رو تو شبکه اجتماعی داد نمیزنن!

 

زمانه پندی آزادوار داد مرا 

زمانه را چو نگو بنگری همه پند است 

به روز نیک کسان گفت تا تو غم نخوری 

بسا کسا که به روز تو آرزومند است